Pamiętaj o zdrowiu psychicznym

Najczęstszymi zaburzeniami są: przewlekły lęk, który dotyka co szóstą osobę w Polsce oraz depresja, na którą choruje aż 10% całego społeczeństwa. Część z tych zaburzeń znacznie pogarsza jakość życia, a nawet może prowadzić do niepełnosprawności, ponieważ to właśnie zaburzenia psychiczne i choroby neurologiczne odpowiadają łącznie za ¼ wszystkich ich przyczyn. Tymczasem według Zespołu ds. Walki z Depresją, działającego przy Ministerstwie Zdrowia tylko połowa osób zmagających się z tą chorobą otrzymuje faktyczną pomoc. Dlaczego?

Główną przyczyną jest marginalizacja tematu problemów psychicznych i wstyd związany z podjęciem leczenia. Polacy uznają temat zaburzeń psychicznych za tabu, jest to coś, o czym absolutnie nie można mówić głośno, co należy ukrywać, aby uniknąć stygmatyzacji. Aby zwiększyć świadomość społeczną dotyczącą tego problemu już w 1949 roku stowarzyszenie Mental Health America ogłosiło Maj – Miesiącem Zdrowia Psychicznego. To właśnie w tym miesiącu na całym świecie odbywają się kampanie i akcje promujące dbanie o zdrowie psychiczne i walczące z krzywdzącymi stereotypami dotyczącymi chorych psychicznie.  Z tej okazji warto przyjrzeć się jak w tym kontekście wygląda sytuacja na Pomorzu.

Jeszcze kilka lat temu dane statystyczne dotyczące zdrowia psychicznego mieszkańców województwa pomorskiego były alarmujące. Współczynnik umieralności z powodu tych chorób wynosił 9,8/100 tys. ludności i był wyższy od ogólnopolskiego o 113%, co stawiało Pomorze na niechlubnym 2. miejscu w Polsce. Prognozy na przyszłość nie były optymistyczne, dlatego konieczne okazało się podjęcie natychmiastowych i szeroko zakrojonych działań.

Powołany został Pomorski Zespół ds. Zdrowia Psychicznego, który odpowiada na lokalne wdrożenie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego 2017-2022. W wyniku działań tego Zespołu na terenie Pomorza powstały Centra Zdrowia Psychicznego, które oferują mieszkańcom kompleksową pomoc, czyli m.in.:

• Porady psychologiczne i psychiatryczne
• Terapie indywidualne i grupowe
• Interwencje socjalne
• Treningi umiejętności
• Zajęcia i turnusy rehabilitacyjne;
• Psychiatryczną hospitalizację dzienną 

Mieszkańcy Pomorza mogą korzystać z usług Centrum Zdrowia Psychicznego w czterech lokalizacjach:

• ul. Traugutta 9,  Gdynia
• ul.Jaskółcza 7/15, Gdańsk
• Aleja Niepodległości 748, Sopot
• ul. Obrońców Wybrzeża 4, Słupsk

Jednak sama dostępność poradnictwa psychologicznego nie wystarczy. Osoby dotknięte zaburzeniami psychicznymi mierzą się nie tylko ze wstydem przed przyznaniem się do swoich problemów. Często zwyczajnie nie wiedzą do kogo udać się po pomoc. Psycholog, psychoterapeuta, psychiatra – czym dokładnie się zajmują i kogo wybrać?

Psycholog to osoba, która ukończyła 5-letnie studia na kierunku psychologia i uzyskała tytuł magistra. W zależności od wybranej na studiach specjalizacji oraz przebytych później szkoleniach i kursach, psycholog może zajmować się np. wsparciem osób w kryzysie, diagnozą psychologiczną czy pomocą w trudnościach szkolnych. Psycholog może wystawiać orzeczenia czy opinie do sądu. Nie może natomiast przepisać leków, wystawić zwolnienia, ani skierowań do specjalistów. Pomoc psychologiczna opiera się zwykle na jednej lub kilku konsultacjach dotyczących problemu, z którym zgłasza się pacjent.

Psychoterapeuta to osoba, która ukończyła studia (medyczne lub humanistyczne, niekoniecznie psychologię) oraz szkołę psychoterapii i uzyskała certyfikat. Droga do jego uzyskania obejmuje przede wszystkim staż kliniczny i przejście własnej psychoterapii.

Dzięki psychoterapii możliwe jest m.in. leczenie zaburzeń psychicznych, np. depresji, ale także wprowadzenie w życie pozytywnych zmian w funkcjonowaniu. Psychoterapia to cykl spotkań, odbywających się regularnie (zwykle raz w tygodniu) przez okres od kilku miesięcy do kilku lat (w zależności od nurtu psychoterapii oraz problemów, z którymi zgłasza się pacjent). Psychoterapeuta nie wystawia recept na środki farmakologiczne.

Psychiatra to osoba, która ukończyła studia medyczne oraz specjalizację z psychiatrii. To lekarz, dlatego ma możliwość stawiania diagnozy, przepisywania leków, wydawania skierowań oraz zwolnień lekarskich. Jeśli psychiatra uzna za konieczne wdrożenie farmakoterapii, leczenie może trwać przynajmniej kilka miesięcy. Aby skorzystać z pomocy w ramach NFZ, do psychologa oraz do psychoterapeuty niezbędne jest skierowanie. Nie jest ono natomiast konieczne w przypadku wizyty u psychiatry.

Kogo więc wybrać: psychologa czy psychiatrę, a może psychoterapeutę? To w gruncie rzeczy mniej istotne. Najważniejsze żeby się zgłosić, a to do jakiego specjalisty się udamy nie przesądza o formie leczenia. Jeśli wybierzemy psychologa lub psychoterapeutę, a ten uzna to za koniecznie, skieruje nas do psychiatry. Podobnie psychiatra, doradzi psychoterapię, jeśli uzna, że będzie ona odpowiednia w danym przypadku. 

Na co zwrócić uwagę wybierając konkretnego psychoterapeutę czy psychiatrę? 

Szczególnie ważne jest wykształcenie. Dotyczy to zwłaszcza psychoterapeutów, ponieważ w Polsce zawód ten nie jest uregulowany ustawą. Warto zatem sprawdzić, gdzie psychoterapeuta się uczył oraz czy posiada certyfikat wydany przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne lub towarzystwo zrzeszające terapeutów z poszczególnych szkół (np. Polskie Towarzystwo Terapii Poznawczo-Behawioralnej).  Ważne jest czy psychoterapeuta poddaje swoją pracę superwizji, czyli regularnej konsultacji swojej pracy z bardziej doświadczonym psychoterapeutą. Dzięki temu może doskonalić swoje umiejętności zawodowe, lepiej pomagać swoim pacjentom i nie przenosić na nich własnych emocji.

Pamiętajmy, że obecna sytuacja pandemiczna jest szczególnie trudna dla osób dotkniętych problemami psychicznymi. Ponad połowa z nich odczuła pogorszenie stanu zdrowia psychicznego na skutek pandemii – informuje Instytut Nenckiego PAN. Samo przeczucie, że stan naszej kondycji psychicznej uległ pogorszeniu to istotny argument, aby umówić się na konsultację ze specjalistą. Obserwujmy uważnie nie tylko samych siebie, ale również naszych bliskich, współpracowników i znajomych – osoby dotknięte zaburzeniami psychicznymi często cierpią w milczeniu.

W czasach pandemii szeroko dostępna stała się forma konsultacji online, więc porady dotyczącej zdrowia psychicznego możemy zasięgnąć nawet nie wychodząc z domu. Pomoc można uzyskać również dzwoniąc na jedną z infolinii, które są obsługiwane przez specjalistów:

• Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji – tel. 22 594 91 00 (czynny w każdą środę – czwartek od 17.00 do 19.00)
• Telefon zaufania dla osób dorosłych w kryzysie emocjonalnym – tel. 116 123 (poniedziałek-piątek od 14:00-22:00)
• ITAKA – Antydepresyjny telefon zaufania – tel. 22 484 88 01.

Dyżury psychologów:

• poniedziałek 15.00 – 20.00,
• wtorek 15:00 – 20:00,
• środa 10.00 – 15.00,
• piątek 10.00 – 15.00,
• niedziela 15:00 – 20:00

Dyżury psychiatrów:

• czwartek 16:00 – 21:00,
• piątek 15.00 – 20.00

Telefoniczna Pierwsza Pomoc Psychologiczna – tel. 22 425 98 48 (poniedziałek – piątek od 17:00 do 20:00 / sobota od 15:00 do 17:00)

Mimo, że maj dobiega końca, nie oznacza to, że z pomocą psychiczną powinniśmy czekać do przyszłego roku. Nie bój się o tym powiedzieć, jeśli czujesz, że potrzebujesz pomocy!